श्लोक १ ते १०

पुसे धृतराष्ट्र । संजयालागोनि । मोहित होवोनि । पुत्र -प्रेमें ॥१५१॥

म्हणे सांगें मज । जें का धर्मालय । तेथें झालें काय । कुरु -क्षेत्रीं ॥१५२॥

जेथें ते पांडव । आणि माझे पुत्र । मिळाले एकत्र । युद्धालागीं ॥१५३॥

एवढया वेळांत । परस्परें त्यांनीं । काय केलें झणीं । सांगें मज ॥१५४॥

तिये वेळीं काय । संजय तो बोले । सैन्य उफाळलें । पांडवांचें ॥१५५॥

कल्पांताच्या वेळीं । कृतांताचें मुख । पसरावें देख । जैशा रीती ॥१५६॥

तैसें तें घनदाट । उठे एकवाट । जणूं काळकूट । उसळलें ॥१५७॥

किंवा वडवाग्नि । पेटे अकस्मात । भेटे महा -वात । तों चि त्यासी ॥१५८॥

मग त्याच्या ज्वाला । शोषोनि सागरा । झोंबाव्या अंबरा । जैशा रीती ॥१५९॥

तैसा दळ -भार । पाहतां दुर्धर । भासला भेसूर । तिये काळीं ॥१६०॥

ठाकतां सामोरा । हत्तींचा मेळावा । जैसा उपेक्षावा । सिंहराजें ॥१६१॥

तैसा नाना व्यूहीं । कोशल्यें रचिला । तुच्छ तो लेखिला । दुर्योधनें ॥१६२॥

राजा दुर्योधन । मग द्रोणापासीं । येवोनि तयासी । काय बोले ॥१६३॥

म्हणे देखिलें का । कैसें उभारलें । सैन्य उसळलें । पांडवांचें ॥१६४॥

वाटे गिरि -दुर्ग । जणूं ते चालते । रचिले भोंवते । नाना व्यूह ॥१६५॥

राजा द्रुपदाचा । पुत्र धृष्टद्युम्न । ज्यासी विद्या -दान । केलें तुम्हीं ॥१६६॥

तुमचा जो तज्ञ । शिष्य असामान्य । तेणें चि हें सैन्य । उभारिलें ॥१६७॥

तैसें चि विशेष । शस्त्रास्त्रीं प्रवीण । वीर जे निपुण । क्षात्र -धर्मीं ॥१६८॥

सामर्थ्य योग्यता । तेविं पराक्रम । भीमार्जुनांसम । असे ज्यांचा ॥१६९॥

तयांची हि नांवें । कौतुकें साचार । प्रसंगानुसार । सांगतों मी ॥१७०॥

महायोद्धा येथें । सात्यकी विराट । महारथी श्रेष्ठ । द्रुपद हि ॥१७१॥

शूर चेकितान । आणि काशिराजा । वीर उत्तमौजा । धृष्टकेतु ॥१७२॥

शैब्यराजा तैसा । युधामन्यु पाहें । येथें आला आहे । कुंतिभोज ॥१७३॥

पुरुजितादिक । सकळ हे राजे । देखा हा विराजे । अभिमन्यु ॥१७४॥

जो प्रतिअर्जुन । सुभद्रेचा प्राण । द्रौपदी -नंदन । आणिक हि ॥१७५॥

ऐसे हे सकळ । महा -रथी वीर । असंख्य अपार । आले येथें ॥१७६॥

आतां आमुचिया । सैन्याचे नायक । प्रख्यात सैनिक । भूमंडळीं ॥१७७॥

प्रसंगें तयांचें । करितों वर्णन । कळावें म्हणोन । तुम्हांलागीं ॥१७८॥

सांगतों त्यांतील । मुख्य पांच सात । तुम्ही आधीं ज्यांत । नामवंत ॥१७९॥

तेजोनिधि जणूं । प्रतापाचा सूर्य । देखा भीष्माचार्य । गंगा -पुत्र ॥१८०॥

रिपु -मतंगजा । जो का पंचानन । शौर्यशाली कर्ण । तो हा येथें ॥१८१॥

एकला ह्यांतील । विश्व हि निर्मील । किंवा संहारील । मनोमात्रें ॥१८२॥

थोर धनुर्धर । येथें कृपाचार्य । पुरे ना हा काय । एकला चि ॥१८३॥

विकर्ण हा वीर । येथें अलीकडे । देखा पलीकडे । अश्वत्थामा ॥१८४॥

ज्याचें सदा वाटे । काळातें हि भय । तेविं समितिंजय । सौमदत्ति ॥१८५॥

बहु आणिक हि । वीर जे सकळ । नेणे ज्यांचें बळ । विधाता हि ॥१८६॥

शस्त्रविद्येमाजीं । होती पारंगत । जे का मूर्तिमंत । मंत्रविद्या ॥१८७॥

सर्व अस्त्रें झालीं । जेथोनियां रुढ । वीर जे अजोड । जगामाजीं ॥१८८॥

पराक्रमी पूर्ण । अर्पावया प्राण । सिद्ध प्रतिक्षण । माझ्यासाठीं ॥१८९॥

पतिव्रतेचा तों । पतिपायीं भाव । तैसें मी सर्वस्व । वीरांसी ह्या ॥१९०॥

आपुलें जीवित । लेखिती थोकडें । जे का कार्यापुढें । आमुचिया ॥१९१॥

ऐसे स्वामीभक्त । निःसीम उत्तम । युद्धकला -मर्म । जाणती जे ॥१९२॥

कलेसी कीर्तीसा । होती जे जीवन । जन्मला जेथून । क्षात्रधर्म ॥१९३॥

सर्वागें संपूर्ण । ऐसे असंख्यात । आमुच्या सैन्यांत । वीर येथें ॥१९४॥

सर्व हि क्षत्रियां । माजीं जो वरिष्ठ । जगीं योद्धा श्रेष्ठ । भीष्माचार्य ॥१९५॥

तयालागीं मुख्य । सेनापति केलें । अधिकार दिले । सर्व हि ते ॥१९६॥

आपुल्या सामर्थ्ये । आवरोनि सेना । उभारी हा नाना । दुर्ग जैसे ॥१९७॥

ह्याजपुढें काय । त्रैलोक्याचा पाड । मज हें उघड । दिसे येथें ॥१९८॥

समुद्र तों पाहें । आधीं चि दुस्तर । वडवाग्नि भर । देई त्यासी ॥१९९॥

किंवा काळाग्नीतें । मिळे महा -वात । तैसा गंगा -सुत । सेनापति ॥२००॥

ऐशा ह्या सैन्याशीं । झुंजवेल कोणा । पांडवांची सेना । दिसे थोडी ॥२०१॥

आडदाडं भीम । पहा सेना -नाथ । बोलोनि हें स्वस्थ । राहिला तो ॥२०२॥