Get it on Google Play
Download on the App Store

कर्कटी राक्षसीची कथा

हिमालयाच्या उत्तरेस कर्कटी नावाची एक राक्षसी राहत होती. ती उंच, धिप्पाड व उग्र अशी होती. तिचे शरीर प्रचंड मोठे असल्यामुळे तिची भूक मोठी होती व पुरेसा आहार मिळण्याची तिला पंचाईत पडत असे. तिला वाटे, पृथ्वीवरील सर्व मनुष्यांना खाऊन टाकावे; पण हे कसे व्हावे? तपश्‍चर्येने कोणतीही कठीण गोष्ट साध्य होते, या विचाराने तिने पर्वत शिखरावर जाऊन तप केले. मग ब्रह्मदेव प्रसन्न झाले. तिने वर मागितला, की मला सुईसारखे सूक्ष्म रूप दे, जेणेकरून कोणालाही न दिसता मी सर्व प्राण्यांच्या शरीरात प्रवेश करीन व अशा रीतीने माझी क्षुधा शांत होईल.
खरे तर तपस्वी तप करतात ते शुद्ध बुद्धीने; पण या राक्षसीचे तप सर्व लोकांच्या हिंसेविषयीच्या दुर्बुद्धीने केले होते. शास्त्रनिषिद्ध अन्नसेवन खाणारे, दुष्कर्मे करणारे आणि स्वभावतः दुष्ट असे जे लोक असतील त्यांचीच तू हिंसा करू शकशील, असा वर तिला मिळाला. मग कर्कटीने आपला आकार हळूहळू लहान करीत सुईएवढा केला व प्राण्यांमध्ये शिरून ती त्यांना क्रूरपणाने ग्रासू लागली. एवढे तप करूनही तिची क्षुद्र बुद्धी नाहीशी झाली नाही. अशी अनेक वर्षे गेली. प्राण्यांच्या देहातून ती दशदिशांत हिंडत असे. यात तिची मानसिक तृप्ती झाली; पण शारीरिक तृप्ती झाली नाही. तिच्या सूक्ष्म शरीरामुळे तिच्या पोटात अन्नाचा एक घासही मावू शकत नसे. तिला पश्‍चात्ताप होऊन आपल्या पूर्वदेहाचे स्मरण होऊ लागले. पोट भरले असताना होणार्‍या आनंदाची आठवण मनात येऊन ती दुःखी झाली. आपल्या शरीराचा नाश करून घेण्याची दुर्बुद्धी झाल्याबद्दल तिला पश्‍चात्ताप झाला. आता माझा उद्धार कसा होणार, या विचाराने कर्कटीने पुन्हा एकदा उग्र तपाला सुरवात केली. तिच्यावर खूप संकटे आली; पण एकाग्रता व दृढनिश्‍चय यांच्या जोरावर तिने तप पूर्ण केले व आत्मज्ञानसंपन्न झाली.
कर्कटीचे हे उग्र तप सार्‍या जगाला जाळल्याशिवाय राहणार नाही, असा इशारा नारदाने इंद्राला दिला. इंद्राने ब्रह्मदेवांची प्रार्थना केली. त्याप्रमाणे ब्रह्मदेवांनी तिला असा वर दिला, की तुझ्या या दिव्य तपाच्या योगाने तुझे मनोरथ पूर्ण होतील. तुला पूर्वीचा देह प्राप्त होईल व या भूतलावर काही काळ उत्तम प्रकारचे भोग भोगून तू मोक्ष मिळवशील. आता तू कोणालाही पीडा देणार नाहीस. देहयुक्त असूनही तू जीवनमुक्त अशी राहशील. मग कर्कटीला तिचे मूळचे शरीर मिळाले. अरण्यात फिरताना तिची गाठ किरातांचा राजा विक्रम याच्याशी पडली. तपामुळे मिळालेल्या आत्मज्ञानामुळे तिने राजा विक्रमाशी तत्त्वज्ञानविषयक प्रश्‍नोत्तरे केली. प्रभावित होऊन राजा विक्रमाने तिला राजवाड्यात नेले व सर्व प्रकारची सुखे तिला प्राप्त होतील, अशी आपल्या राणीला सांगून व्यवस्था केली. योग्य वेळी कर्कटीस मोक्ष मिळाला.

पौराणिक कथा - संग्रह १

संकलित
Chapters
कर्णपुत्र वृषकेतूची कथा हयग्रीव अवतार बौद्धावतार हरिश्‍चंद्र वज्रनाभ राजाची कथा उषा-अनिरुद्ध विवाह यादवांच्या नाशाची कथा महाप्रलयाची कथा व्यासपुत्र शुकाची कथा मुचकुंदाची कथा उर्वशी व पुरुरवा ध्रुवाची कथा अयोध्येच्या धोब्याची कथा गाईचा महिमा दंडकारण्य उत्पत्ती कथा कर्णपुत्र वृषकेतूची कथा नृसिंह व वीरभद्र कर्णपुत्र वृषकेतूची कथा पाच पांडव व द्रौपदी कलंकी अवतार तपती आख्यान कृपाची जन्मकथा सरस्वतीची झाली नंदा रामभक्त राजा सुरथ श्‍वेतराजाचा उद्धार शिवभक्त वीरमणी रावणकथा विष्णूचे चक्र व गदा वैजयंतीमालेची कथा नंदीची कथा सांबाची सूर्योपासना प्रल्हाद आख्यान पौंड्रकवासुदेव वध व काशिदहन शांतीचा मार्ग शंबरासुर वध पारिजात कथा श्रीवत्सलांच्छनाची कथा वृकासुराची कथा स्यमंतक मण्याची कथा १ स्यमंतक मण्याची कथा २ दशरथ कौसल्या विवाह त्रिशंकूची कथा भृगुपुत्र शुक्राची कथा कर्कटी राक्षसीची कथा जीवटाख्यान समुद्रमंथन व राहूची कथा रेणुकेचा जन्म रेणुका स्वयंवर सहस्रार्जुनाची कथा जयध्वजाचे आख्यान सौभरी चरित्र गरुडाचे गर्वहरण पराशर कथा श्रीमतीचे आख्यान कौशिकाचे वैष्णवगायन क्षुप व दधिचाची कथा श्रीरामांची सतीकडून परीक्षा शंखचूडाची कथा शिवांचे अवतार अवदशेची कथा कान्यकुब्ज नगरीची कथा भरताचे मागणे उर्वशी लोपामुद्रा सती सुकन्या नीलम आणि ऋता मैत्रेयी गार्गी सुभद्रा चित्रांगदा देवकी यशोदा