Get it on Google Play
Download on the App Store

अध्याय ७

(गीति)

भूपति वरेण्य पुसतो, शुक्ल नि दुजि ती गती असे कृष्ण ।

स्पष्टपणें कैशा त्या, सांगाव्या मजसि हा असे प्रश्न ॥१॥

ब्रह्म म्हणावें कवणा, संसृति म्हणजे कशी असे काय ।

 

१.

कथण्यास योग्य आपण, कथणें कृपयें करुन ती काय ॥२॥

अग्नी आणिक ज्योति, असती ज्या देवता नि गतिकाल ।

गमन करावें ऐसा, योग्य असे उत्तरायणीं काल ॥३॥

इंदू आणिक ज्योती, असती ज्या देवता नि गति काल ।

२.

गमन करावें ऐसा, योग्य असे दक्षिणायनीं काल ॥४॥

शुक्लगती ती दिवसा, बोलति रात्रीं गतीस कृष्ण असे ।

चिन्हें गतीस असती, कथितों भूपा श्रवीं वदे ऐसें ॥५॥

या दोन गती क्रमानें, ब्रह्माला नी तशाच संसृतिला ।

कारण असती भूपा, यास्तव जाणें पुढील गोष्टीला ॥६॥

दृश्य असे जें आणिक, असतें अदृश्य तें परब्रह्म ।

३.

मानावें द्वयरुपें, कथितों भूपा श्रवीं असें ब्रह्म ।

पंचमहाभूतांनीं, युक्त असें जें तयास क्षर म्हणती ।

अंत तयाचा होणें, अक्षर त्यासीच नाम देताती ॥८॥

यांहून भिन्न प्राचिन, शुद्ध असें मूळ रुप तें ब्रह्म ।

४.

समजें भूपति याचें, लक्षण हें सांगतों श्रवीं ब्रह्म ॥९॥

अनेक जन्मचि येती, संसृति वदती मुनी तिला राया ।

५.

ते जन माझी पर्वा, करितच नाहीं तिथेंत ते विलया ॥१०॥

शोडष उपचारांनीं, माझी करिती उपासना भक्त ।

६.

ब्रह्मपदाला पावति, कथितों भूपा मदीय तूं भक्त ॥११॥

गंधादि पूजनानीं, होतो तो ब्रह्मरुपसा भक्‍त ।

७.

ऐसी उपासनाही, भक्‍तीपूर्वक करीतसे भक्‍त ।

आवाहन आसन नी, ध्यान तसें स्नान पंचरसयुक्‍त ।

८.

त्यांची इच्छापूर्ती, करितों यास्तव सुपूजनीं सक्‍त ॥१३॥

अंतःकरणापासुन, स्थीर मनानें करीत पूजन ते ।

९.

किंवा फलपुष्पांनीं, पूजन करिती मदीय पूजक ते ॥१४॥

इच्छित मनोरथातें, पावति सारे मदीय भक्‍त असे ।

येणेंपरि यत्‍नानें, पूजन करिती सुइष्टफल ऐसें ॥१५॥

पूजाप्रकार असती, मुख्य असे तीन ते अगा राया ।

१०.

त्यांतिल मानसपूजा, मान्य असे सुलभशा विधाना या ॥१६॥

माझी उत्तम पूजा, करिती इच्छारहीत भक्‍तीनें ।

११.

चारीं आश्रमिं मानव, लाधति फल तें श्रवींच कर्णानें ॥१७॥

पूजा करणाराला, उत्तम सिद्धी त्वरीत ती पावे ।

माझ्याशिवाय दुसर्‍या, देवांचें करिति पूजना भावें ॥१८॥

त्यांमाजी मज द्वेषिति, त्यांना लाधेल काय फल तेंच ।

१२.

कथितों विस्तृत तुजला, भक्‍त म्हणूनी भवार्थ तें साच ॥१९॥

भक्‍तीपूर्वक विधिनें, माझी नी इतर देवता यांची ।

द्वेषित बुद्धी ठेवुन, पूजा करिती गती श्रवीं त्यांची ॥२०॥

त्यांना सहस्त्र कल्प, नरकाचें दुःख भोगणें लागे ।

परिसुनि ऐशा वृत्ता, सावधपणिं तूं नृपा पुढें वागें ॥२१॥

प्राणायामाआधीं, विधि करणें भूतशुद्धीचा राया ।

१३-१४.

नंतर प्राणायामा आसनिं अशा शुद्धशा बसे ठाया ॥२२॥

आकर्षूनि मनासी, न्यास करावा अधींच या नामें ।

१५.

अंतर-मातृक म्हणती, नंतर करणें षडंग या नामें ॥२३॥

त्यानंतर न्यासावा, मुख्य असा मूळमंत्र जपण्याचा ।

चित्ता स्थीर करुनियां, ध्यान करावें विधि जसा साचा ॥२४॥

गुरुमुखमंत्र जपावा, अर्पण करणें स्वइष्ट देवाला ।

बहुविध स्तोत्रें म्हणुनी, स्तुति करणें भक्‍तियुक्‍त पूजेला ॥२५॥

यापरि उपासना ही, माझी करितां प्रसन्न मी होतों ।

१६।१७.

अव्यय मोक्षपदाला, पावे तो भक्यराज मी कथितों ॥२६॥

जन्मा येउन प्रानी, उपासनेविण असेच तो व्यर्थ ।

भूपा ध्यानीं धरुनि, वर्ते यापरि असेंच बोधार्थ ॥२७॥

अग्नि आज्य हवि हुत, यज्ञहि तैसा तदीय तो मंत्र ।

१८.

औषधि आदि करुनी, मदीयरुपें समस्त अणुमात्र ॥२८॥

ध्याता ध्यान नि ध्येय, स्तुतिस्तोत्रें नमन आणखी एक ।

भक्ती उपासना नी, वेदत्रयीनेंच जाणणें ऐक ॥२९॥

तीतें योग्य असे जें, पुनित असे आर्य आर्यही तात ।

१९.

ते सारे मीच असें, ऐकें भूपा पुढील श्लोकांत ॥३०॥

ॐकार पावनाणिक, साक्षी प्रभु मित्र आणखी ऐक ।

गतिलय उत्पत्तीही, पोषक बीजामृता नि शरणैक ॥३१॥

आत्मा सत्‌न्यसत्, ब्रह्मचि आहे मि जाण भूपाही ।

२०।२१

यास्तव कर्मं करुन तीं, अर्पण करणें असेच आज्ञा ही ॥३२॥

चारी वर्णांतिल कीं, पुरुष असो वा तशीच ती नारी ।

२२.

माझा आश्रय सारे, करिती हें कथितसें सदाचारी ॥३३॥

मुक्‍तचि सारे होती, सु-भक्‍त ब्राह्मण तसेच होतील ।

२३.

माझीं रुपें जाणति, ते सारे नष्टकाय होतील ॥३४॥

माझी माझ्या विभुती, जन्मति कैशा मुनी नि देवांस ।

कळतसे हें राया, परि मी व्यापी समस्त जगतास ॥३५॥

जे तेजस्वी श्रेष्ठहि, या लोकीं ते विभूति असतात ।

२४।२५.

ऐसा उपासनेचा, योग तुला सांगसा कथित यांत ॥३६॥

सप्तम अध्यायासी, कवित्वरुपें सुगंधशीं कुसुमें ।

गुंफुन माला कंठीं, घाली प्रभुच्या सुभक्‍तिनें प्रेमें ॥३७॥