भद्रायु चरित्र
साकी-
शिवभक्तिचा अपार महिमा सांगतसे कीं सूत ॥
एतद्विषयीं कथा रसिक ही परिसा देऊन चित्त ॥१॥
श्रोते परिसाहो ॥ वदनीं शिव हर हर गाहो ॥श्रो०॥ध्रृ०॥
अंवति नगरी माजी ब्राह्मण नाम जयाचें मदन ॥
पिंगलाख्य त्या वेश्येप्रति तो रतला रात्रंदिन ॥२॥
मातापितरें धर्मपत्निसी त्यागुनि ब्रह्मसुकर्मा ॥
मद्यमांसरत सदनिं तियेच्या राहुनि करि दुष्कर्मा ॥३॥
॥ श्लोक ॥
विचरत शिवयोगी पिंगलेच्या गृहासी ॥
अवचित सहजेंची पातला ज्ञानराशी ॥
नमुन उभयतांही देखतांची तयाला ॥
नमुनि पद करी ती आदरें पूजनाला ॥४॥
देऊनि भोजन सुखें मग तांबुलातें ॥
ते अर्पिती सुवसनें बहु भूषणांतें ॥
अत्युत्तमा सुमनशेज करुन वेगीं तो आवडीं निजविला शिवराज योगीं ॥५॥
उभयतां निशिपूर्णचि तत्पदा निजकरें तळहातिं तितें तदां ॥
क्रमुनि एक निशी असि त्यावरी ॥
निघती तुष्टुनियां मुनि सत्वरीं ॥६॥
छंद - हर्ष पावुनी मदन पिंगला ॥
म्हणति आमुतें ईश भेटला ॥
उभयतां पुढें मृत्यू पावलीं ॥
त्याचि सत्कृतें सुजनि लाधलीं ॥७॥
आर्या-
ते पिंगलाख्य वेश्या कन्या सीमंतिनीचिये पोटीं ॥
जन्मा आली विस्तृत नामें जे कीर्तिमालिनी मोठी ॥८॥
दशार्णदेशाधिपती नामें जो वज्रबाहु विख्यात ॥
त्याचीच पट्टमहिषी सुमती नामें सुपूज्य लोकांत ॥९॥
उदरि तियेच्या आला जन्मा भूदेव सत्कृतें मदन ॥
मदनदहन सुकृपेनें लाधे सुख त्या करील जो मदन ॥१०॥
दिंडी -
वज्रबाहू भूपासि स्त्रिया साठ ॥
तयांमाजी सुमति ते मुख्य श्रेष्ठ ॥
अवघियाही मत्सरा धरुन पोटीं ॥
तीस विष तें घातलें उठाऊठीं ॥११॥
मृत न झाली तेधवां परी अंगीं ॥
रोग दारुण लागला तीजलागीं ॥
प्रसुत होतां बालकासहित पाही ॥
विष अंगीं उमटलें ठायिंठायीं ॥१२॥
क्षतें पडुनी जाहले व्रण थोर ॥
वाहे रक्त आणि पूय अनीवार ॥
रायें बहुत औषधी उपायांतें ॥
करीतांही आरोग्य नव्हे त्यांतें ॥१३॥
कडवीं
रात्रंदिन तें रडतें बाळ ॥ त्रासे भूपाळ ॥
दुःखें सुमती ते वेल्हाळ ॥ बडवी निजभाळ ॥
चाल-
मृत्यु न येतां रोगहि न हरे ॥
संकट भूपाळातें ॥१४॥
परिसा श्रोतेहो सादरचित्तें ॥
प्रेमळ चरितातें ॥प०॥ध्रु०॥
नृपती पावुनियां अमित त्रास ॥स्त्रीपुत्रांस ॥
त्याजिता झाला तो घोर वनास ॥ सोडुनियां आस ॥
चाल
सुमती बाळक कडिये घेउनि ॥
हिंडे व्याघ्ररिसादिक जेथें ॥ परिसा श्रो० ॥१५॥
पद्य-
कंटक रुतती अपार चरणीं ॥
कधीं न देखिलाही तरणी ॥
पडे मूर्च्छा येउनि धरणीं भ्रमतां अति दुःखें ॥१६॥
व्रणें करुनी तिडके काया ॥ जळही न मिळे तया ठाया ॥
आक्रोशें ती मोकलि धाया ॥ कवटाळूनि बाळा ॥१७॥
म्हणे बापा गिरिजाकांता ॥ सोडविं देहापासुनि आतां ॥
तिचिये दुःखा नयनीं पाहतां ॥ रुदती पशुपक्षी ॥१८॥
साकी
रुदतां बाळक स्नेहे द्विजगण भरुनी चंचुजळातें ॥
सिंचुनि अंगावरी घालिती वदनीं मधुर रसातें ॥१९॥
गीत-
यापरि राज्ञी दुःखें काननीं भ्रमतां ॥
देखे वणिजा वृषभ घेउनी जातां ॥
त्याचे संगती मग ती त्याचीं पंथा ॥
धरुनि वैश्यपुरातें या कष्टतां ॥
परिसा भाविक जनहो सद्भक्त-कथा ॥
दुरितें दुस्तर हरुनी लावी सुपथा ॥२०॥परि०॥ध्रु०॥
तेथिल वनिजाधिपती पद्माकर ॥ नानावस्तुरक्षक सधन उदार ॥
तेणें वृत्त तियेचें ऐकुनि सार ॥ धर्मसुता मानुनियां तिज दे थार ॥ परि० ॥२१॥
ओंवी-
शेजारीं तिला देउनी सदन ॥परमार्थ करी रात्रंदिन ॥
वैद्य-करें औशधें देऊन ॥ केले यत्न परी वृथा ॥२२॥
पुढें व्यथा होतां दुस्तर ॥ पंचत्व पावला राजकुमार ॥
सुमती आक्रोश करी अपार ॥ अहारे निधान हरपलें ॥२३॥पद० ॥
हर हर शंभो काय हें केलें ॥ दावुनि स्वप्नसें विलया नेलें ॥ध्रु०॥
राजपत्नी हा आरोप मातें ॥ भोगितसें क्लेशा अंत न त्यातें ॥हर० ॥१॥
एकुलतें एक माझें लेंकरुं ॥ व्याधिस्थ गेलें कैसें या करुं ॥हर० ॥२॥
बाळकाविण या मजसी आधार ॥ नव्हता ठाऊक तुजला निर्धार ॥हर० ॥३॥
छंद-
या परी तदा शोक ते सती ॥
करुनियां रडे फार पूरती ॥
वैश्यनाथ तो खेद पावुनीं ॥
शांतवीतसे तीजलागुनी ॥२५॥
पूर्वसत्कृतें तों तया स्थला ॥
ऋषभ योगि तो शीघ्र पातला ॥
वेष्टितां गजीं धांवला हरी ॥
अनल पेटतां मेघ त्यावरी ॥२६॥
साकी-
पद्माकर तैं लागुन चरणीं पूजित सोपस्कारें ॥
योगिराज मग सुमतीलागीं बोधितसे सुविचारें ॥२७॥
दृश्य आवघें नष्ट जाण हें ऋणानुबंधें गांठीं ॥
पडुन प्रपंचीं तुटली यातें करणें दुःख न पोटीं ॥२८॥
नदींत काष्टें मिळून वाहतां वेगळीं होत दुफाटीं ॥
तसे प्रपंची सुतादि मिळती व्यर्थ खेद यासाठीं ॥२९॥
श्लोक-
परिसुनि शिवयोगीयाचिया भाषणातें ॥
सुमतिसहित भावें वैश्य लागे पदातें ॥
म्हणति तुं भव साक्षात् होसि कारुण्यसिंधू ॥
न करिसि जगिं ऐसें काय तें दीनबंधू ॥३०॥
आर्या-
उपदेशि मग सदय तो मृत्युंजयमंत्र योगि सुमतीला ॥
देऊन शिवदीक्षेतें सांगे करिं जप धरुनि सुमतीला ॥३१॥
छंद-
भस्म मंत्रुनी आंगिं लावितां ॥
हरपली व्यथा सकल तत्वतां ॥
उर्वशीहुनी रम्य आगळें ॥
स्वरुप तें तिचें दिव्य जाहलें ॥३२॥
बाळकासिही भस्म त्यापरी ॥
चर्चितां उठे तोहि सत्वरी ॥
व्रणव्यथादि ते हरुनि त्या क्षणीं ॥
बाळ जाहला युक्त लक्षणीं ॥३३॥
श्लोक-
परीसाप्रती लोहा तें लागतांची ॥
झळाळी त्वरें येत त्या कांचनाची ॥
सुपुत्रा तशी राज्ञि सौख्या अमूपा ॥
गुरुच्या कृपें लाधली दिव्यरुपा ॥३४॥
घालोनियां गुरुपदांवरि बालकाला ॥
राज्ञी करी स्तुति नमून पदांबुजाला ॥
तूं तात माय मज मी तव कन्यकाची ॥
झाले असंख्य उपकार न वर्णवेची ॥३५॥
आर्या-
योगी म्हणे सुतनये त्वत्पुत्रा पूर्ण आयुरारोग्य ॥
पावुनी यशःसमृद्धी भोगिल महि सर्व हा महा योग्य ॥३६॥
भद्रायु नाम यातें स्वबळें जिंकिल रणांत कळिकाळा ॥
बाळा जाणतपण ये तोंवरि येथेंच तूं क्रमीं काळा ॥३७॥
हा राजपुत्र ऐशी लोकीं प्रगटों नदे कदा मात ॥
न विसंबें शिवभजना न्यून न पाडीं कदापि नियमांत ॥३८॥
दिंडी-असें योगी सांगोनि शीघ्र पाहीं ॥ अंतर्धान पावला तेचि ठायीं ॥
वैश्यनाथ हर्षीत तये वेळां ॥ राजपुत्रा आलिंगि वेळोवेळां ॥३९॥
स्वपुत्राही परिअ त्या बालकाचे ॥ सदां पुरवी आवडी लाड साचे ॥
वेंचुनीयां आपल्या द्रव्यराशी ॥ करी दोघां मेखलाबंधनासी ॥४०॥
निपुण केले दोघेही वेद्शास्त्रीं ॥ द्वादशाब्दें लोटिलीं तया पुत्रीं ॥
धैर्यवंत गंभीर राजपुत्र ॥ मातृसेवे सादर सुपवित्र ॥४१॥क० ॥
पदरीं पूर्वील सुकृत कांही ॥ तेणें तो लवलाहीं ॥
योगी ऋषभ गुरु मागुति पाहीं ॥ आला त्या ठायीं ॥चाल॥
भद्रायूसह सुमती धांवुनि ॥ प्रेमें वंदिति त्यातें ॥ ऐका श्रो० ॥४२॥
नानाउपचारें पूजन करुन ॥ करिती बहु स्तवन ॥
योगी संतोषित तो होऊन ॥ बोधितसे ज्ञान ॥चाल॥
नाना नीति सुविस्तरेंसी ॥ कथिल्या राजसुतातें ॥ ऐका श्रो० ॥४३॥
ओवी-
मग भद्रायूसी तये वेळे ॥ शिवकवच मंत्रा उपदेशिलें ॥
आणि सर्वांगी भस्म चर्चिलें ॥ दिलें द्वादशसहस्त्र नागबळ ॥४४॥
दिधला दिव्यशंख प्रीतीं ॥ ज्याचे नादें शत्रू मूर्छित होती ॥
तैसेंच खड्ग रविसम दीप्ति ॥ देखतां हरती शत्रुप्राण ॥४५॥
नाना अस्त्रें आशीर्वचन ॥ देऊन पावला अंतर्धान ॥
इकडे भद्रायूचा जनक जाण ॥ दशार्णदेशीं वज्रबाहु ॥४६॥
कडवीं-
त्यावरि तें परचक्र ॥ आलें बहुत मागध देशाधिपती, जो हेमरथ ॥
तेणें गोहरणातें करुनी त्वरित ॥ नागविलें देशातें धान्यासहित ॥परि० ॥४७॥
मग तो दळसह येऊन ॥ वेष्टित नगरी । कळतां पविबाहूतें सहपरिवारीं ॥
निघुनी बाहेर त्वरित, भिडला समरीं ॥ केलें तुंबळ कदन ॥ दश दिनवरी परि० ॥४८॥
ओंवी-
मिळोनियां शत्रु बहुत ॥ धरिला भूपति सचिवांसहित ॥
स्यंदनीं आकर्षूनियां जीत ॥ त्वरित चालविला ॥४९॥
लुटोनी लोकांसहित ग्रामा ॥ धरिल्या भूपाळाच्या भामा ॥
यापरी हरुनी आपुले धामा ॥ चालविलें रिपूनीं ॥५०॥
झालें श्रुत तें भद्रायूसी ॥ शत्रु नेती निज जनकासी ॥
कृतांतवत् तैं क्षोभून मानसीं ॥ आवेशें बहुत ॥५१॥
साकी-
ध्याउनि गुरुपद सर्व शरीरा चर्चितसे भस्माला ॥
शंख खड्ग तें घेउन अंगीं अक्षयि कवचा ल्याला ॥५२॥
जननीलागीं नमन करुनी सर्वहि वृत्ता कथितां ॥
म्हणे प्रसादें गुरुच्या काळहि आणिन धरुनी जीता ॥५३॥
पद्माकर सुत विनय वीर जो संगें घेइ तयासी ॥
त्वरा करुनि आटपिलें त्या धावुन शत्रुजनांसी ॥५४॥
॥ दिंडी ॥
सिंहनादें गर्जून म्हणे आहा ॥ पळुन जातां चोरहो उभे रहा ॥
वज्रबाहूअ वस्तु हे चोरुनीयां ॥ कसे नेतां जालरे वांचुनीयां ॥५५॥
श्लोक-
अशी ऐकतां ॥त्याची ते तीक्ष्ण वाणी ॥
बहु क्षोभले वीर ते शस्त्रपाणी ॥
फिरोनी पुन्हां भार शत्रूजनांचा ॥
करीती बहू मार तेव्हां शरांचा ॥५६॥
वाद्यें अति भ्यासुर वाजताती ॥
तेणें दिशा व्यापुनि सर्व जाती ॥
दोघांवरी घालिती बाणजाळें ॥
एका शरें तोडिलीं राजबाळें ॥५७॥
भद्रायू मग शंखवादन करी तेणें दिशा सर्वही ॥
नादें व्यापुन कोंदल्या अतिशयें भंगोंचि पाहे मही ॥
पाताळीं फणिनाथ आवरि धरा शक्रासनी ते ढळे ॥
शत्रू मूर्छित होऊनी रथ बहू ते हिंडती मोकळे ॥५८॥
छंद-स्यंदनद्वया दिव्य त्यांतुनी ॥ घेतलें बरें शींघ्र निवडुनी ॥
उभयतां वरी बैसुनी त्वरें ॥ भंगिती दळा दिव्य त्यांतुनी ॥
घेतलें बरें शींघ्र निवडुनी ॥ उभयतां वरी बैसुनी त्वरें ॥
भंगिती दळा दिव्य त्या शरें ॥५९॥
साकी
वज्रबाहुचे वीर शेष ते गजरथभारासहित ॥
भद्रायू निज कैवारीसा जाणुनि जवळी येत ॥६०॥
पृष्ठीराखा सबळ देखुनी वीरां बळ तैं चढलें ॥
हेमरथाची असंख्य सेना संहारिति त्या वेळे ॥६१॥
आर्या
तो वज्रबाहु सचिवासहित रथीं बद्ध करुन निजभारीं ॥
लक्षुनि बाळातें त्या करिता झाला सुविस्मया भारी ॥६२॥
गमती हरिहर दोघे धरुनि सुवेशा किशोर साह्यातें ॥
आले मजसी वाटे देखुनियां स्नेह फारसा ह्यांतें ॥६३॥
दिंडी
नृपसुताचा बहु मार तये वेळे ॥ होत शत्रू हिंपुटी फार झाले ॥
हेमरथ ते यापरी पाहूनियां ॥ काळसाची लोटला धांवुनीयां ॥६४॥
युद्ध झालें दोघांशिं घडी चारी ॥ नये कोणीं कोणास एक हारी ॥
येउनीया शत्रुचे वीर घाई ॥ उठावले एकदां सर्व पाहीं ॥६५॥
कडवीं-
शत्रूच्या पाहुनियां उत्कर्षा भद्रायू रोषा ॥
चढुनी श्रीगुरुदत्त विशेषा ॥ खड्ग अवशेषा ॥
चाल-
निर्वाणीं मग करीं घेतलें ॥
तेजें लोपवी मित्रास ॥ परिसा० ॥६६॥
अग्नी जिव्हाची प्रळयकाळीं ॥ तैसे खड्ग झळाळी ॥
त्यातें देखोनियां ते काळीं ॥ रिपुगण तात्काळीं ॥
चाल-
भस्म होऊनि सर्वहि गेले ॥
कळलें हेमरथातें ॥ ऐका० ॥६७॥
ओवी-
प्रधानासह वज्रबाहुसी ॥ टाकुनी तो पळाला वेगेंसी ॥
भद्रायुनें पाहतांच दृष्टीसी ॥ धावुन केशीं धरियेला ॥६८॥
महीस पाडोनी हाणितां लत्ता ॥ भडभडां अशुद्ध झाला वमिता ॥
मग त्याचे मंत्रियासह तत्वतां ॥ रथीं बांधिला आकर्षुनी ॥६९॥
तेणें धनादि लुटिलें बहुत ॥ तें हिरोनी घेतलें परत ॥
सोडवुनि पिता अमात्यासहित ॥ प्रेमे वंदी भद्रायु ॥७०॥
भूप पाहून त्या कुमारा ॥ नयनीं टाकी अश्रुधारा ॥
कोण म्हणे तूं मज दातारा ॥ कथीं बापा सत्य हें ॥७१॥
अपयशाब्धींतून मजसी ॥ उडी घालून काढिलेंसी ॥
जाळितां शत्रुशोचिष्केशी ॥ पडलासी घन तूं ॥७२॥
तंव तो सांगे भूपाळातें ॥ रक्षीं बंदीत शत्रुजनातें ॥
तींन दिवसांमधीं वृत्त तुम्हातें ॥ कळेल अवघेंहि ॥७३॥
साकी-
तेथुनि मग तो येउनि वेगें वंदी जननीलागीं ॥
वृत्त ऐकुनी पद्माकरही आलिंगी अनुरागी ॥७४॥
इकडे श्रीगुरु शिवयोगी तो निजजनकार्या जागे ॥
चित्रांगदासह सीमंतिनीतें भेटुनियां गुज सांगे ॥७५॥
भद्रायूचें मूळापासुनी कथिलें वृत्त तयासी ॥
सांप्रत जनकाप्रती सोडवुनी केलें पुरुषार्थासी ॥७६॥
कीर्तिमालिनी तुझी हे कन्या उपवर त्यातें द्यावी ॥
वंदुनियां ते अवश्य म्हणती दिधली भाषहि घ्यावी ॥७७॥
श्लोक
वदुनि मग नृपाळें यापरी योगियातें ॥
सचिव सपरिवारा धादी आणी तयातें ॥
ससुत शिवपती तो राजपुत्रासि संगें ॥
सुमतिसह सभाग्या घेऊनि ये स्वअंगें ॥७८॥
नृपवर मग तो ये शीघ्र सन्मूख त्यासी ॥
मिरवत गजरेंसी आणिलें त्या गृहासी ॥
नरवर पृथिवीचे लग्नकाजा मिळाले ॥
निरखुनि वर डोळां सर्व सौख्यें निवाले ॥७९॥
त्यामाजी नृप वज्रबाहु नयनीं देखूनि भद्रायुसी ॥
कैवारी निज ओळखून उठला वंदावया त्याजसी ॥
तेणें वारुन त्यास मस्तक पदीं त्याचेचि तें ठेविलें ॥
आलिंगूनि परस्परां नृप वदे कां मौन हें रक्षिलें ॥८०॥
छंद-
स्फुंदतां बहू कंठ दाटले ॥ अश्रुपूर ते नयनिं लोटले ॥
वदत तेधवां भूपती तया ॥ वृत्त सांगुनी फेडिं संशया ॥८१॥
आर्या-
चित्रांगदें नृपा मग नेउनि एकांति सर्व वृत्तातें ॥
कथिलें आकर्णुनि तें लज्जेसह हर्षशोक तातातें ॥८२॥
सुमतीहि पट्टमहिषी भेटविली ते तयास एकांतीं ॥
तेव्हां नृपवदनीं त्या राहुग्रस्तेंदुसाम्य ये कांती ॥८३॥
मागिल दुःखा स्मरुनी सति तेव्हां फार होतसे रुदित ॥
मुदित अति श्रीगुरुचे स्मरतां उपकार होय सद्गदित ॥८४॥
भूपति सद्गद बोले नम्रपणें तो सलज्ज सुमतीतें ॥
हा बिंदुसि सिंधु तसा भेटविला मज सुपुत्र कुमतीतें ॥८५॥
साकी-
सीमंतिनी त्या उभयांचा एकपणा तंव केला ॥
वज्रबाहु मग सभेसी येतां लागे सुतचरणाला ॥८६॥
आलिंगुनियां भूपति त्यासी स्नेहें बसवित अंकीं ॥
म्हणे सुपुत्रा कीर्तिध्वज त्वां उभवीला तिहिं लोकीं ॥८७॥
ओंवी-
असो आनंद सकळां होऊन ॥ यथासांग लाविलें लग्न ॥
चारी दिवस सोहळा पूर्ण ॥ झाला पार नसे तया ॥८८॥
चित्रांगदें अपार आंदण ॥ देऊनी केली बोळवण ॥
वज्रबाहू स्त्री पुत्र स्नुषा घेऊन ॥ सपरिवार स्वपुरा पातला ॥८९॥
दिंडी-
शत्रुलागीं देऊनी जीवदान ॥ घेऊं केला करभार द्रव्य जाण ॥
सिंहासनीं स्थापून स्वपुत्रातें ॥ तपा गेला भूपति काननातें ॥९०॥
चालवूनि शंभुची उपासना ॥ करी राज्या भद्रायु सुखें जाणा ॥
एक दिवशीं तो वनीं विहारातें ॥ सवें पत्नी पातला हर्षचित्तें ॥९१॥
साकी-
सत्व तयाचें पहावया शिव माया करिता झाला ॥
ब्राह्मणवेषें भूपा अग्नीं हांका फोडित आला ॥९२॥
व्याघ्रभयें तो कांपत बोले माझी अतिप्रिया जाया ॥
व्याघ्र धरुनि नेइ तियेतें सोडविं धांवुन राया ॥९३॥
ओंवी-
रायें चढवूनियां चाप ॥ सायकवृष्टी केली अमुप ॥
परि तो शार्दूल कृतांतरुप ॥ घेऊन तिजला गेलासे ॥९४॥
ब्राह्मण रोदत बोले राया ॥ धिग धिग् तुझा प्रताप वायां ॥
तुझिये समोर माझी जाया ॥ व्याघ्रें ती नेली कीं ॥९५॥
साकी-
राव म्हणे तुज इच्छित देइन पुढती लग्न करावें ॥
अथव तिचिया अन्य पालटा देतों तरि मागावें ॥९६॥
नृपमन पहाया द्विज तो बोले देईं तुझि हे जाया ॥
राव म्हणे हें अपेश आलें तोंड नसे चुकवाया ॥९७॥
तरि यालागीं देउन कांता सेविन अग्नीकाष्टें ॥
विचार ऐसा करुन दिधली स्त्री दान तया कष्टें ॥९८॥
ओंवी-
कीर्तिमालिनी घेऊन विप्र गेला ॥ रायें वैश्वानर चेतविला ॥
स्नान करुनी गुरुपदाला ॥ स्मरोन शंकरा ध्याइलें ॥९९॥
पद-
घाल उडी त्रिपुरारी झडकर ॥ घाल उडी त्रिपुरारी ॥ध्रु०॥
उपमन्यूतें पयोब्धि दिधला ॥ ऐसा निजजन कैवारी ॥
पूर्ण कृपेचा सागर होसी ॥ मम दुःखातें परिहारी ॥ घाल उडी त्रि०॥१॥
मी अपराधी शरणागत परि ॥ जाणुन वेगें तारी ॥
दीन जनाचा पालक म्हणविसि ॥ भक्तजना सुखकारी ॥घाल उडी त्रि०॥२॥
तुजविण त्राता त्रिभुवनिं कोणी नाहींच या संसारीं ॥
दास तुझा बहु दीन जाणुनी ॥ धांवुनि संकट वारीं ॥घाल उडी त्रि०॥३॥१००॥
ओंवी-
ऐसा धांवा करोनि त्वरित ॥ उडी टाकिली प्रज्वलिताग्नींत ॥
तों कुंडांतूनी उमेसह विश्वनाथ ॥ प्रगटोनि झेलिला वरचेवरी ॥१॥
आर्या-
हृदयीं धरुन वदे त्या मागें वर मी प्रसन्न झालों कीं ॥
येरु म्हणे विप्रस्त्री करिं मज देऊन धन्य या लोकीं ॥१०२॥
मंदस्मित ईश वदे बापा तो मीच व्याघ्रही विप्र ॥
गेलों गिरिजा घेऊन सत्य तुझें बा विलोकना क्षिप्र ॥३॥
हे कीर्तिमालिनी घे जाया तुझि बा पुढें उभी केली ॥
सुमनें वर्षति सुरवर म्हणतात अगम्य शंभुची केली ॥४॥
श्लोक-
देऊनि वांछित वराप्रति त्या नृपाला ॥
गौरीसहीत भव तो मग गुप्त झाला ॥
त्यानंतरें नृपति घेउनि अंगनेतें ॥
आला स्वकीय सदनाप्रति हर्षचित्तें ॥५॥
ओंवी-
दश सहस्त्रशब्दपर्यंत ॥ राज्य करुनि कीर्तिमालिनीसहित ॥
अंतीं दिव्य देह पावूनि त्वरित ॥ गेला विमानस्थ शिवलोका ॥६॥
कडवीं-
ऐसें भद्रायूचें हें चरित ॥ रसाळ अत्यंत ॥
सांगे शौनकादिकयां सूत ॥ स्कंद-पुराणांत ॥
चाल-
कृष्णदास तें यथामतीनें ॥ वर्णितसे भावार्थें ॥
ऐका श्रोते हो सादर चित्तें ॥ प्रेमळ चरितातें ॥१०७॥श्रीकृष्णार्पणमस्तु॥
या प्रकारें सद्गुरुच्या कृपेंवरुन भद्रायु सकल दुःखरहित होऊन शिवसायुज्यता पावला.
यासाठीं तुकोबा साधकांप्रत सांगतात. सद्गुरुवांचोनी सां०॥
धरावे ते पाय आधीं आधीं ॥
यास्तव साधूच्या वचनावर भरंवसा ठेवून श्रीगोपालकृष्णाजवळ मागणें मागावें ॥
अभंग-
हेंचि दान देगा देवा ॥ तुझा विसर न व्हावा ॥१॥
गुण गाईन आवडीं ॥ हेचि माझी सर्व जोडी ॥२॥
नलगे मुक्ती धन संपदा ॥ संतसंग देगा सदा ॥३॥
तुका म्हणे गर्भवासीं ॥ सुखें घालावें आम्हांसी ॥४॥
या प्रकारें मागणें मागून प्रभूतें मंगल आरती करावी. ॥
आरती-
येउन मानवदेहा भुललों संसारीं ॥
धन सुत जाया माझीं म्हणूनीया सारी ॥
नाहीं स्मरलों तुजला क्षणही कंसारी ॥
वारीं भवदुःखातें शरणागत तारी ॥
जयदेव जयदेव जय राधारमणा ॥
चुकवीं लक्ष योनी चौर्यायशीं भ्रमणा ॥जय० ॥१॥
जाणत जाणत अपुलें केलें अनहीत ॥
स्वेच्छें रतलों विषयीं त्यजूनियां विहित ॥
गेला जन्म सज्जनसंगाविरहीत ॥
त्वत्पदकमळीं मिनलें नाहीं हें चित्त ॥जय० ॥२॥
केलें अगणित पातक आतां तुज पायीं ॥
आलों शरणागत मी लक्षी लवलाही ॥
करुणा दृष्टीं पूर्ण दीनाकडे पाहीं ॥
विनवी कृष्णदास मनिं येउन राहीं ॥
जयदेव जयदेव जय राधारमणा ॥३॥