लावणी १२६ वी
या सजणाविण साजणी लागली झुरणी, मला करमेना । कधीं भेटसी साजणा मनमोहना ? ॥धृ०॥
बारा वर्षांची उमर, जानीचा भर, सुरत चांगली । या सजनानें मैत्रीनें प्रीत लाविली । काय सांगो चांगुलपण, गेलें लुबधुन, होत्यें धाकली । मायबापानें माजीच गोर गाइली । हळदिचा डाग लागला । भ्रतार लष्करा गेला । संगत्यांनीं फुसविला । माजी हेतु होइना त्याला । किती वाट पाहूं त्याची सख्या सजणाची, दृष्टी पडेना ॥१॥
मी संचीताची खोटी सुख ललाटीं नाहीं मजला । या जानीचा नवतीचा भर चालला । येती मदनाचीही लहरी पलंगावरी कैफ घेतला । कसें दुसमाना त्वां दु:ख दिलें मजला ? । जासुद धाडी तांतडी । कागदाची पाहतां घडी । जीव सोडुनी जातो कुडी । आकाशाची करवेल चौघडी । मेरुची बांधवेल पुडी । सुर्याची मोडवेल नरडी । या मनाची अनिवार वोढी, चालली घडी धीर आवरेना ॥२॥
नारीनें पत्रिका लिहून जासुद पाठविले लष्करा । गेली मंदिरीं दु:खें, नीद्रा आली तिला । आला सपनामधीं भ्रतार पलंगावरी कवटाळिला । बोले केसानें त्वां माजा गळा कापिला । सपनामधीं भोग दिला । तो गर्भ राहिला तीजला । नव महिने जाले त्याला । तिचे उदरीं बाळ जन्मला । विपरीत वाटे लोकांला । पाळण्यांत घालुनी बाळ हालवी नार गाते बहुगुणा ॥३॥
जासुद गेले लष्करा तिच्या भ्रतारा सांगे खबर । झाली खुशाली लष्कर फिरलें माधारं । घरा आला तिचा भ्रतार, भेटे सुंदरा, झाली दीलगीर । त्यानें बाळक पाहिलें पलंगावर । ‘कवणाचा पुत्र आणिला ?’ । नार बोले भ्रताराला । ‘तुम्ही सपनीं माझ्या आलां । सपनामधीं भोग दीला । तो गर्भ मला राहीला’ । विपरीत वाटलें त्याला । ही नार जात बेमान, पतीवाचुन बाळक होईना ॥४॥
तिनें बाळक धरिलें हातीं, घेउन गेली मग राजाकडे । त्या पंचाच्या मग बाळक ठेविलें पुढें । पंचांनी न्याय केला, बाळ पाहिलें, त्यासी नाहीं हाडें । हे रगताचें मांसाचें अवघे भांडें । हाड नाहीं त्या बाळाला । नाहीं गेली परद्वाराला । स्वपनाची अवस्ता हिजला । खोटें केलें भ्रताराला । दोघें पाठीवलीं घराला । जेथे पांचमुखीं परमेश्वर, तुटला घोर, लेश राहीना ॥५॥
हें रगतमास आईचें, हाड बापाचें, असें बोलती । शीव-शगतीला अंतर आहे किती बसलां सभा चातुर पाहा यामधीं खरें खोटें किती । बोले तुर्यानें कलगी धरिली हातीं । दोघांचे जाले येकचीत । सुखें गेली आपल्या माहालांत । छंद राजोरी नगरांत । शेखभाई करी कवीत । शेटी रुद्रापा बोलत । त्याला नागेश शरणागत । हे कलयुगीचें कवीत बोलिलों तरी तुम्ही ध्यानी आणा ॥६॥
बारा वर्षांची उमर, जानीचा भर, सुरत चांगली । या सजनानें मैत्रीनें प्रीत लाविली । काय सांगो चांगुलपण, गेलें लुबधुन, होत्यें धाकली । मायबापानें माजीच गोर गाइली । हळदिचा डाग लागला । भ्रतार लष्करा गेला । संगत्यांनीं फुसविला । माजी हेतु होइना त्याला । किती वाट पाहूं त्याची सख्या सजणाची, दृष्टी पडेना ॥१॥
मी संचीताची खोटी सुख ललाटीं नाहीं मजला । या जानीचा नवतीचा भर चालला । येती मदनाचीही लहरी पलंगावरी कैफ घेतला । कसें दुसमाना त्वां दु:ख दिलें मजला ? । जासुद धाडी तांतडी । कागदाची पाहतां घडी । जीव सोडुनी जातो कुडी । आकाशाची करवेल चौघडी । मेरुची बांधवेल पुडी । सुर्याची मोडवेल नरडी । या मनाची अनिवार वोढी, चालली घडी धीर आवरेना ॥२॥
नारीनें पत्रिका लिहून जासुद पाठविले लष्करा । गेली मंदिरीं दु:खें, नीद्रा आली तिला । आला सपनामधीं भ्रतार पलंगावरी कवटाळिला । बोले केसानें त्वां माजा गळा कापिला । सपनामधीं भोग दिला । तो गर्भ राहिला तीजला । नव महिने जाले त्याला । तिचे उदरीं बाळ जन्मला । विपरीत वाटे लोकांला । पाळण्यांत घालुनी बाळ हालवी नार गाते बहुगुणा ॥३॥
जासुद गेले लष्करा तिच्या भ्रतारा सांगे खबर । झाली खुशाली लष्कर फिरलें माधारं । घरा आला तिचा भ्रतार, भेटे सुंदरा, झाली दीलगीर । त्यानें बाळक पाहिलें पलंगावर । ‘कवणाचा पुत्र आणिला ?’ । नार बोले भ्रताराला । ‘तुम्ही सपनीं माझ्या आलां । सपनामधीं भोग दीला । तो गर्भ मला राहीला’ । विपरीत वाटलें त्याला । ही नार जात बेमान, पतीवाचुन बाळक होईना ॥४॥
तिनें बाळक धरिलें हातीं, घेउन गेली मग राजाकडे । त्या पंचाच्या मग बाळक ठेविलें पुढें । पंचांनी न्याय केला, बाळ पाहिलें, त्यासी नाहीं हाडें । हे रगताचें मांसाचें अवघे भांडें । हाड नाहीं त्या बाळाला । नाहीं गेली परद्वाराला । स्वपनाची अवस्ता हिजला । खोटें केलें भ्रताराला । दोघें पाठीवलीं घराला । जेथे पांचमुखीं परमेश्वर, तुटला घोर, लेश राहीना ॥५॥
हें रगतमास आईचें, हाड बापाचें, असें बोलती । शीव-शगतीला अंतर आहे किती बसलां सभा चातुर पाहा यामधीं खरें खोटें किती । बोले तुर्यानें कलगी धरिली हातीं । दोघांचे जाले येकचीत । सुखें गेली आपल्या माहालांत । छंद राजोरी नगरांत । शेखभाई करी कवीत । शेटी रुद्रापा बोलत । त्याला नागेश शरणागत । हे कलयुगीचें कवीत बोलिलों तरी तुम्ही ध्यानी आणा ॥६॥