Get it on Google Play
Download on the App Store

"महाराज ! राम, सीता, लक्ष्मण यांच्या डोळ्यांतून सारख्या अश्रुधारा वाहत आहेत."

१८९८
"महाराज ! राम, सीता, लक्ष्मण यांच्या डोळ्यांतून सारख्या अश्रुधारा वाहत आहेत."
दुष्काळाचे भयानक स्वरूप संपल्यामुळे श्रींना जरासे स्वस्थ वाटू लागले होते. रामवमीचा उत्सव नुकताच संपल्यामुळे बरीच मंडळी अजून गोंदवल्यासच राहिली होती. एके दिवशी सकाळी ९ वाजता श्री रामासमोर भजन करण्यास उभे राहिले. लगेच बरीच मंडळी जमली. श्रींनी भजनातच निरूपण करण्यास आरंभ केला. भजन-निरूपण करता करता दोन तास केव्हाच निघून गेले. सर्व मंडळी अगदी तल्लीन होऊन ऐकत होती. तेवढयात श्री खालील अभंग घोळून घोळून म्हणू लागले. त्रेपन्न वर्षे भुमीभार । आता पाहू आपले घर ॥ देहमर्यादा सरली । मागे भक्ती करा भली । तुम्हा सांगितल्या खुणा । विसरू देऊ नका मना । दीनदास आनंदला ।
राम बोलावितो मला ॥
श्रींनी अभंग संपविला व ’जानकी जीवन स्मरण जय जय राम ’ असे म्हणून सर्वांना सांगितले, "आज मी नैमिष्यारण्यात जाणार, कोणीही रामाला विसरू नये, माझ्या मागे तुम्ही सर्वांनी नामस्मरण करीत आनंदात काळ घालवावा." हे ऐकल्याबरोबर सर्व मंडळीत एकदम गोंधळ उडून गेला, अनेक लोक श्रींच्या पाया पडून, "आपण जाऊ नका " अशी कळवळून विनंती करू लागले, लहान मुले त्यांना विनवू लागल्या. श्री म्हणाले, "काही झाले तरी मी आज गोंदवले सोडणार " त्यावर सर्व लोकांनी त्यांच्या पायावर डोकी ठेवली व त्यांचे आशीर्वाद घेतले. क्षणभर रामाकडे टक लावून पाहिले व म्हणाले, "रामा, आजवर तुझ्या छायेत येथे मी वावरलो, तुझ्या संगतीत मोठया आनंदात दिवस गेले, आता मला निरोप दे, माझ्यामागे या सर्वांना सांभाळ. तुझ्या नामाचे प्रेम त्यांना दे." रामरायाला नमस्कार करून श्री मंदिराबाहेर पडले. रस्त्यावर टांगा उभा होता तेथपर्यंत आले, पुन्हा सर्वांनी नमस्कार केला. दुपारची बारा वाजण्याची वेळ होती. म्हातार्‍यापासून
लहान मुलांपर्यंत कोणाच्याही पोटात अन्नाचा कण नव्हता. आपला कायमचा आधार चालला या विचाराने असहाय आणि दीन होऊन सर्वजण स्फुंदून रडत होते. श्री टांग्यात बसले व टांगा चालू झाला. इतक्यात मंदिरातील एक माणूस हात वर करून टांग्याच्या मागे धावत येत असलेला श्रींनी पाहिलाव टांगा थांबविला. तो मनुष्य घाबर्‍या घाबर्‍या श्रींना म्हणाला, "महाराज, राम, सीता, लक्ष्मण यांच्या डोळ्यातून सारख्या अश्रुधारा वाहात आहेत." श्री एकदम उद्‍गारले, "खरच का ?" श्रींनी लगेच टांगा मंदिराकडे वळविला. श्रींनी मंदिरापाशी टांगा थांबवून हातपाय धुऊन सोवळे नेसले व रामापुढे उभे राहिले. रामरायाच्या डोळ्यातून गालावर ओघळलेले पाणी मऊ रुमालाने पुसून काढले. तरी पुन्हा अश्रूंची धार येऊ लागली. श्रींच्या डोळ्यातही पाणी आले व म्हणाले, "मी जाऊ नये असे तुझ्या मनात असेल तर मला तरी जाऊन काय करायचे आहे, हा बघ मी राहिलो. आता तू रडायचा थांब." हे शब्द ऐकल्यावर रामाच्या व सीता आणि लक्ष्मणाच्या डोळ्यातून पाणी येणे बंद झाले. श्री गोंदवल्यासच राहणार असे समजल्यावर वातावरण एकदम बदलले. सर्वत्र प्रसन्नता आली. श्री म्हणाले, "चला आटपा लवकर, स्नाने करा, रामाला नैनेद्य करा. तिर्‍ही मूर्तींना दुधाचा अभिषेक करा. हा प्रसंग कुणाला कळवू नका." श्री रात्री भजन करण्यास उभे राहिले. सर्वत्र आनंदाचे वातावरण हेते. श्री नाचत नाचत रामरायासमोर गेले तेव्हा त्याच्या डोक्यावरी तुरा उडून श्रींच्या अंगावर येऊन पडला. भजन आटोपून आरती झाल्यावर श्री म्हणाले, "चैतन्य सर्व ठिकाणी भरलेले आहे. ते कोठेही प्रगट होऊ शकेल. ते आपल्या भावनेवर अवलंबून आहे. ज्याची भावना खरी शुद्ध म्हणजे निःसंशय असेल त्याला दगडाची मूर्ती देखील देव बनते. भावना मात्र शंभर नंबरी पाहिजे. तीत कसलीही भेळ उपयोगाची नाही.

श्रीब्रह्मचैतन्य महाराज चरित्र

संकलित
Chapters
श्रीशुक परिक्षितीला ब्रह्मदेवाची कथा सांगतात "शुद्ध बीजापोटी । फळे रसाळ गोमटी" तुला आईचा सहवास नेहमी पाहिजे काय ? श्रींचे चरित्र दैवी संपत्तीच्या गुणांनी भारलेले तैशी दशेची वाट न पाहता । वयसेचिया गांवा न येता । माझ्या राज्यात भिकारी असा कुणी राहू देणार नाही. नदीकाठी अगदी एकांत असतो, तेथे मन नामात लवकर रंगून जाते. अजून तरी त्याचे नाम घ्या. तो दयाळू आहे, तुमचे कल्याण करील. मी अगदी चांगली वागेन, पण तू नामाची लाखोली मात्र खरीच वाहिली पाहिजेस. सदगुरुवाचून जिवाची तळमळ शांत होत नाही. "याचे लग्न करून द्यावे म्हणजे हा घरी रमू लागेल." "तुझे काम माझ्याकडे नाही." "तू स्वतःचा खून कर, तू स्वतःला मारून टाक " "पूर्वी वसिष्ठांनी रामचंद्राला जे दिले, ते मी तुला या क्षणी देतो." "तुमच्या अंतकाळी मी हजर राहीन, हे माझे वचन घ्या." "रामनामाने भवरोग नाहीसा होतो, तर देहाचा रोग बरा होणार नाही का !" "तुम्ही सर्व मंडळींनी भगवंताला कधीही विसरू नये व आनंदात रहावे म्हणजे मला सर्व पोचले." "महाराज, आपण माझे बाप आहात, मला क्षमा करा. मी आपल्याला शरण आहे." त्याच्या तीन खुणा आहेत. तो दिसायला मोठा सुंदर आहे "तू नामस्मरण करीत रहा. रामेश्र्वराच्या दर्शनाला आम्ही तुला घेऊन जाऊ." "पंतांचा नातू मोठा साधू होऊन गोंदवल्यास परत आला आहे." "आई, या कामाचा आता मला कंटाळा आला आहे. शिवाय सदगुरूंना भेटूनही फार दिवस झाले." "गीतेचा नववा अध्याय वाचीत जा " "चल, तू आता तुकामाईंच्या दर्शनाला खरी लायक आहेस." वनवासात असताना पंचवटीत श्रीरामचंद्रांच्या संगतीत सीतेने आनंदात दिवस घालवले "तुम्ही रामदास आहात, मी शिवाजी बनतो." "आई, नवीन सून तुझ्याकडे डोळा वर करून कधी पहाणार नाही." इतक्या लोकांना कामावर लावून पोसणारा हा कोण राजा आहे ?" "माय, मला फार भूक लागली आहे, माझे पोट भरेल एवढे दूध दे." "मला सांभाळणारा राम समर्थ आहे, पण मी न मरता हे सर्प मेले तर तुमच्या मंत्राची व तुमची हानी होईल." "ज्या रामरायाने तुमच्या मुलाचे प्राण वाचविले, त्याचे नाम कधी विसरू नका. राम मुलाचे कल्याण करील." "मोठमोठया तपस्व्यांना कधी साधणार नाही, असा अंतकाळ त्याने साधला. सरकार जेव्हा राज्य करते तेव्हा सरकारांचा सरकार जो भगवंत त्याला विसरते ज्या ज्या माणसांचा श्रींशी संबंध आला त्या प्रत्येकाला त्यांनी रामनामाचा छंद लावला. विकल्प न बाळगता त्याला दत्तक जा. त्याची जहागीर तुला मिळेल. भारतभूमी ही अध्यात्मभूमी आहे. "भोग भोगून संपविला आहे, आता मऊ भात करून घाला." जगतामध्ये घडणारी प्रत्येक गोष्ट श्रीरामरायाच्या इच्छेनेच घडत असते. "आपण ज्याचे मंदिर बांधीत आहोत तो आपणहून येईल." एवढया मोठया समारंभात आणि जनसमुदायात सर्व लोकांच्या चित्ताचे केंद्र मुक्या जनावरांचेसुद्धा श्रींवर अकृत्रिम प्रेम होते. "महाराज ! आपण समर्थ आहात, या व्यसनापासून मला आता सोडवा." रामाचे देणेच तेवढे हिताचे असते. प्रापंचिक माणसाने घरातले सर्व देऊन टाकू नये. गादीखाली खूप पैसे ठेवले आहेत, वाटेल तेवढे तू दे." राम व शिव असा भेद मानू नये. स्नान करून झाल्यावर शिवमंत्र जपावा "महाराज ! राम, सीता, लक्ष्मण यांच्या डोळ्यांतून सारख्या अश्रुधारा वाहत आहेत." सामान्य माणसाने भगवंताला शरण जाऊन त्याच्या नामाचा आधार घट्ट धरावा अक्रोध, निर्लोभ चित्तात वृत्ती लीन करून उपासनेरूप जग पाहावे. "हरवलेल्या मुलाला आई भेटल्यावर जसे होते, तसे मला झाले." "ज्ञान श्रेष्ठ खरेच, पण ते भक्तीशिवाय जगू शकत नाही. भगवंतापासून जो विभक्त नसतो तो भक्त." जो नामात इतका रंगला, की त्याला स्वत:चा विसर पडला "घरदार, पैसा अडका, भांडीकुंडी आणि आपला देह देखील भगवंताला अर्पन करावा. यामुळे अपमृत्यू टळू शकतो." आपला देह आणि आपला प्रपंच भगवंताच्या सत्तेने चालतो शंका फार चिवट असतात. नाम सतत घेत गेल्याने मन स्वच्छ होत जाते व सर्व शंका आपोआप विरुन जातात. मंदिरामध्ये उभा असणारा श्रीराम केवळ मूर्ती नसून प्रत्यक्ष परमात्मा आहे अशा भानेने श्री वागत. नाम सांगता जनासी। विष देऊ येती त्यासी । दास म्हणे काळगती । पहा युगाची प्रचिती ॥ ‘गुरुची आज्ञा पाळणे हाच खरा परमार्थ होय’ विश्वविद्यालय हे लौकिक विद्येचे केन्द्र असते "खर्‍या भजनाला ताल, सूर लागत नाही. त्याला प्रेम व भाव लागतो. प्रत्यक्ष परमात्मा समोर आहे ह्या भावनेने भजन म्हणावे." "कली फार माजेल तेव्हा नामाला सोडू नका. जो नाम घेईल त्याला मा भय नाही." भजनाचा शेवट आला । एक वेळ राम बोला । दीनदास सांगे निका । रामनाम स्वामी शिक्का ॥ श्रीब्रह्यचैतन्य महाराजांनी स्वतः सांगितलेली