Get it on Google Play
Download on the App Store

समर्थ रामदास स्वामींचे पत्र

अखंड सावधान असावें । दुश्चित्त कदापि नसावें। तजविजा करीत बसावें । एकांत स्थळी ॥ १॥

कांहीं उग्र स्थिति सांडावी । कांहीं सौम्यता धरावी। चिंता लागावी परावी । अंतर्यामीं ॥ २॥

मागील अपराध क्षमावे । कारभारी हातीं धरावे। सुखी करूनि सोडावे । कामाकडे ॥ ३॥

पाटवणी तुंब निघेना । तरी मग पाणी चालेना। तैसें सज्जनांच्या मना । कळलें पाहिजे ॥ ४॥

जनाचा प्रवाह चालिला । म्हणजे कार्यभाग आटोपला। जन ठायीं ठायीं तुंबला । म्हणजे खोटां ॥ ५॥

श्रेष्ठीं जें जें मिळविलें । त्यासाठीं भांडत बसलें। मग जाणावें फावलें । गलिमांसी ॥ ६ ॥

ऐसें सहसा करूं नये । दोघे भांडतां तिसर्यासी जय। धीर धरोण महत्कार्य । समजून करावें ॥ ७ ॥

आधींच पडला धास्ती । म्हणजे कार्यभाग होय नास्ती। याकारणें समस्तीं । बुद्धि शोधावी ॥ ८ ॥

राजी राखितां जग । मग कार्यभागाची लगबग। ऐसें जाणोनियां सांग । समाधान राखावें ॥ ९ ॥

आधीं गाजवावे तडाके । मग भूमंडळ धाके। ऐसें न होतां धक्के । राज्यास होती ॥ १० ॥

समय प्रसंग ओळखावा । राग निपटून काढावा। आला तरी कळों न द्यावा । जनांमध्यें ॥ ११ ॥

राज्यामध्ये सकळ लोक । सलगी देऊन करावे सेवक। लोकांचे मनामध्यें धाक । उपजोंचि नये ॥ १२ ॥

आहे तितुकें जतन करावें । पुढें आणिक मिळवावें। माहाराष्ट्रराज्य करावें । जिकडे तिकडे ॥ १३ ॥

लोकीं हिंमत धरावी । शर्तीची तरवार करावी। चढती वाढती पदवी । पावाल येणें ॥ १४ ॥

शिवराजास आठवावें । जीवित्व तृणवत् मानावें। इहपरलोकी रहावें। कीतीर्रूपे ॥१५॥

शिवरायांचे आठवावे रूप । शिवरायांचा आठवावा प्रताप ॥ शिवरायाचा आठवावा साक्षेप । भूमंडळीं ॥१६॥

शिवरायांचे कैसें चालणें । शिवरायाचें कैसें बोलणे॥ शिवरायचे सलगी देणें । कैसे असें ॥१७॥

सकळ सुखांचा त्याग । करून साधिजे तो योग ॥ राज्यसाधनाची लगबग । कैसी असे ॥१८॥

त्याहूनि करावे विशेष । तरीच म्हणावे पुरुष ॥ या उपरी विशेष । काय लिहावें ॥१९॥