Get it on Google Play
Download on the App Store

क्रांती 51

''त्यात काय वाईट आहे? हजारो, लाखो जगतात तशी मी जगेन. त्या हजारांत वावरून त्यांना क्रांतीला तयार करीन. मग क्रांती होईल. लहान मुलांची काळजी घेणारी बालसंगोपनगृहं मग काढली जातील. कामाचे तास कमी होतील. शेती श्रमणार्‍यांची होईल.'' शांता म्हणाली.

''तू येथे राहू नकोस. येथे राहायचं असेल तर आता लग्न कर. शिकावयाचं असेल तर तुझी तू व्यवस्था बघ.'' रामरावांनी निक्षून सांगितले.

''बरं, बाबा.'' असे म्हणून शांता उठून गेली.

शांता आता सचिंत दिसे. भाऊजवळ तरी पैसे का मागावे? आणि त्याला तरी या बहिणीची कोठे असेल आठवण? श्रीमंताचे पैसेच वाईट. ते पैसे घेतले की मनुष्य दुष्ट होतो, निष्ठुर होतो. उगीच मी इतके दिवस ते मेलेलं अन्न खाल्लं. परंतु मी कोठे जाऊ, कशी शिकू? आयुर्वेद महाविद्यालयात जावं वाटतं. उपयोगी उपकारी विद्या. परंतु तेथेही खर्च येणारच.

त्या दिवशी शांता फिरत फिरत दूर गेली. गावाबाहेर एक विशाल वटवृक्ष  होता. त्याच्याखाली ती बसली. विचार करीत बसली. विचार करता करता तिचे डोळे घळघळू लागले. शांता आजपर्यंत रडली नव्हती. आज ती का रडत होती? कोणासाठी रडत होती?

जवळ मोहन उभा राहिला होता. 'तिचे अश्रू पुसावे' त्याच्या मनात आले. परंतु त्या ओबडधोबड राठ हातांनी का तो अश्रू पुसणार? खेडयातील मजुराजवळ कोठला हातरुमाल? जवळ हातरुमाल नाही म्हणून मोहनला अश्रू पुसता येईना, का त्याला संकोच वाटत होता ! मोहनला काय करावे कळेना.

शांतेने स्वतःच शेवटी डोळे पुसले. मोहनकडे तिने पाहिले. स्वतःच्या अश्रूंची तिला लाज वाटली. दुसर्‍याने आपले रडणे पाहिले याचे तिला वाईट का वाटले? ती आता गंभीर झाली, शांत झाली.

''शांता, रडत होतीस?'' मोहनने विचारले.

''कोण म्हणतं मी रडत होते?'' तिने विचारले.

''मी पाहिलं. समोर उभा तर होतो.'' तो म्हणाला.

''उभा होतास. मग अश्रू का पुसले नाहीस? या जगात अश्रू पाहणारे लोक आहेत. अश्रू पुसणार्‍यांची वाण आहे.'' ती म्हणाली.

''कशानं पुसणार?'' त्याने विचारले.

''ज्याला मनापासून दुसर्‍याचे अश्रू पुसावयाचे आहेत, त्याला कशानं पुसावेत असा प्रश्न पडत नाही मोहन.'' ती म्हणाली.

''शांता, माझ्या ताठर-दाठर हातानं का तुझे डोळे पुसू? डोळयांतून पाणी बंद झालं असतं आणि रक्त निघालं असतं. पाहा ते हात. ओरखाडे निघतील हे हात फिरवीन तर. शेतकर्‍याचे हात म्हणजे पॉलिश पेपर.'' तो थोडा हसून परंतु गांभीर्य राखून म्हणाला.

''मोहन, पॉलिश पेपर स्वतः खरखरीत असतो, परंतु दुसर्‍या खरखरीत वस्तूला गुळगुळीत बनवतो, सुंदर, सुकुमार बनवतो. तुझे हे खरखरीत हात लागून माझे डोळे अधिक सुंदर झाले असते. गोड झाले असते. डोळे कोणासमोर रडले नाहीत. तू माझ्या अश्रूंतून समोर मला दिसत होतास, तरी मी ते आवरले नाहीत. मनात म्हटलं की, अश्रू पुसणारा समोर आहे, मग कशाला ते आवरू? मोहन, तूही माझा नाहीस. तूही दूरचा.'' शांतेचे डोळे पुन्हा भरून आले.

मोहनने ते पुसले.

''आता नाही ना दूरचा?'' तो हळूच म्हणाला.

''असं दुसर्‍यानं सांगून-शिकवून काय उपयोग?'' ती म्हणाली.

''तूच तर म्हणत असतेस, वेळ असला म्हणजे माझ्याकडे येत जा. तुला शिकवीन. मी अडाणी आहे. शिकवशील तसं करीन.'' तो म्हणाला.

''मोहन, शांता तुला काय शिकवणार? तिचं शिकणं बंद झालं.'' ती म्हणाली.

क्रांती

पांडुरंग सदाशिव साने
Chapters
क्रांती 1 क्रांती 2 क्रांती 3 क्रांती 4 क्रांती 5 क्रांती 6 क्रांती 7 क्रांती 8 क्रांती 9 क्रांती 10 क्रांती 11 क्रांती 12 क्रांती 13 क्रांती 14 क्रांती 15 क्रांती 16 क्रांती 17 क्रांती 18 क्रांती 19 क्रांती 20 क्रांती 21 क्रांती 22 क्रांती 23 क्रांती 24 क्रांती 25 क्रांती 26 क्रांती 27 क्रांती 28 क्रांती 29 क्रांती 30 क्रांती 31 क्रांती 32 क्रांती 33 क्रांती 34 क्रांती 35 क्रांती 36 क्रांती 37 क्रांती 38 क्रांती 39 क्रांती 40 क्रांती 41 क्रांती 42 क्रांती 43 क्रांती 44 क्रांती 45 क्रांती 46 क्रांती 47 क्रांती 48 क्रांती 49 क्रांती 50 क्रांती 51 क्रांती 52 क्रांती 53 क्रांती 54 क्रांती 55 क्रांती 56 क्रांती 57 क्रांती 58 क्रांती 59 क्रांती 60 क्रांती 61 क्रांती 62 क्रांती 63 क्रांती 64 क्रांती 65 क्रांती 66 क्रांती 67 क्रांती 68 क्रांती 69 क्रांती 70 क्रांती 71 क्रांती 72 क्रांती 73 क्रांती 74 क्रांती 75 क्रांती 76 क्रांती 77 क्रांती 78 क्रांती 79 क्रांती 80 क्रांती 81 क्रांती 82 क्रांती 83 क्रांती 84 क्रांती 85 क्रांती 86 क्रांती 87 क्रांती 88 क्रांती 89 क्रांती 90 क्रांती 91 क्रांती 92 क्रांती 93 क्रांती 94 क्रांती 95 क्रांती 96 क्रांती 97 क्रांती 98 क्रांती 99 क्रांती 100 क्रांती 101 क्रांती 102 क्रांती 103 क्रांती 104 क्रांती 105 क्रांती 106 क्रांती 107 क्रांती 108 क्रांती 109 क्रांती 110 क्रांती 111 क्रांती 112 क्रांती 113 क्रांती 114 क्रांती 115 क्रांती 116 क्रांती 117 क्रांती 118 क्रांती 119 क्रांती 120 क्रांती 121 क्रांती 122 क्रांती 123 क्रांती 124 क्रांती 125 क्रांती 126 क्रांती 127 क्रांती 128 क्रांती 129 क्रांती 130 क्रांती 131 क्रांती 132 क्रांती 133 क्रांती 134 क्रांती 135 क्रांती 136 क्रांती 137 क्रांती 138 क्रांती 139 क्रांती 140 क्रांती 141 क्रांती 142 क्रांती 143 क्रांती 144 क्रांती 145 क्रांती 146 क्रांती 147 क्रांती 148 क्रांती 149 क्रांती 150 क्रांती 151 क्रांती 152 क्रांती 153 क्रांती 154 क्रांती 155 क्रांती 156 क्रांती 157 क्रांती 158 क्रांती 159 क्रांती 160 क्रांती 161 क्रांती 162 क्रांती 163 क्रांती 164 क्रांती 165 क्रांती 166 क्रांती 167 क्रांती 168 क्रांती 169 क्रांती 170 क्रांती 171 क्रांती 172 क्रांती 173