Get it on Google Play
Download on the App Store

क्रांती 8

तो सभोवती पाहू लागला. अंगाभोवती पाहू लागला. कोठे होती ती भगवी वस्त्रे? कोठे गेला तो संन्यास? कोठे गेला तो 'संयम राख' असे सांगणारा दंड? कोठे गेला कमंडलू? संन्याशी सारे आठवीत होता. मध्येच डोळे मिटी. मध्येच उघडी. मिनीकडे पाही, मिनीच्या सचिंत मुखावर किती कोमल भाव होते ! हे काय, मिनी हसली. ती जागी आहे का झोपेत आहे? लहान मूल झोपेत हसते. निष्पाप असे ते हास्य किती मधुर असते. संन्यासी त्या स्मितरम्य ओठांकडे पाहत राहिला. तो एकदम मिनीने डोळे उघडले. तिच्या डोळयांसमोर ते संन्याशाचे डोळे होते. डोळे डोळयांकडे बघत होते. दोघेजण डोळे मिटीत व एकदम उघडीत.

मिनी उठली. तिने आपल्या दोन्ही हातांनी त्याचे ते गोड डोळे पुसले. शांत व गोड वाणीने ती म्हणाली, ''पडून राहा हं.''

संन्याशाला शुध्दी आली. सर्वांना आनंद झाला. मिनीने साखर वाटली. हळूहळू संन्यासी बोलू लागला. सारी विचारपूस करू लागला. परंतु त्याने भगव्या कपडयांबद्दल एक ब्र ही काढला नाही.

एके दिवशी दुपारी मिनी त्याला मोसंब्याचा रस देत होती. रस दिल्यावर ती तेथे बसली.

''माझ्या अंगावरची वस्त्रं कोठे आहेत?'' संन्याशाने विचारले.

''ती पाहिजेत का? ती माझ्या ट्रंकेत मी ठेवली आहेत.'' मिनी म्हणाली.

''नकोत ती. मी त्यांचा त्यागच करणार होतो. अशा वस्त्रांनी दंभ माजतो. हृदय वैराग्यानं रंगलेलं असलं म्हणजे झालं. बाह्य रंग काय चाटायचे?'' तो म्हणाला.

''तुम्ही कुठून येत होता?'' तिने विचारले.

''मी गेलो होतो देव मिळावा म्हणून. परंतु देव मिळेना. एका गुरुजवळून दीक्षा घेतली. जपतप सारं केलं. देव मिळेना. परंतु एक अधिकारी पुरुष मला म्हणाला,''तुला देव का पाहिजे? हरिजनांची सेवाचाकरी कर तुला देव मिळेल, निरहंकार झाल्याशिवाय कोठला देव?' त्या शब्दांनी मी जागा झालो. मी निघालो. विचार करीत करीत निघालो. उंच पहाडावरून खाली आलो. गंगा स्वर्गात असून काय उपयोग? खाली मैदानातच येऊन ती ओलावा देईल तरच तिची कृतार्थता. नद्या डोंगरातच दडून बसतील तर मळे पिकणार नाहीत आणि नद्यांचाही विकास होणार नाही. खरं ना?''

त्या संन्याशाचे शब्द मिनेला अमृताप्रमाणे लागत होते.

''माझी पिशवी कोठे आहे?''त्याने विचारले.

मिनीने पिशवी काढून दिली. त्यात एक टकळी होती. कापूस होता.

''हे काय?''तिने विचारले.

''हा नवीन सेवेचा मंत्र.'' तो म्हणाला.

''तुम्ही खादीचे उपासक आहात?''तिने विचारले.

''जो जो माणुसकी असलेला हिंदी मनुष्य असेल तो तो तिचा उपासक होईल. माझ्या अंगावर भगवी वस्त्रं नकोत. परंतु खादीची हवीत. नाही तर मी मरेन !'' तो उत्कटतेने म्हणाला.

मीना तेथून उठून गेली.

''बाबा, मी विलासपूरला जाऊन खादी घेऊन येतो. मला द्या ना पैसे. मोटार घेऊन जाते.'' ती म्हणाली.

क्रांती

पांडुरंग सदाशिव साने
Chapters
क्रांती 1 क्रांती 2 क्रांती 3 क्रांती 4 क्रांती 5 क्रांती 6 क्रांती 7 क्रांती 8 क्रांती 9 क्रांती 10 क्रांती 11 क्रांती 12 क्रांती 13 क्रांती 14 क्रांती 15 क्रांती 16 क्रांती 17 क्रांती 18 क्रांती 19 क्रांती 20 क्रांती 21 क्रांती 22 क्रांती 23 क्रांती 24 क्रांती 25 क्रांती 26 क्रांती 27 क्रांती 28 क्रांती 29 क्रांती 30 क्रांती 31 क्रांती 32 क्रांती 33 क्रांती 34 क्रांती 35 क्रांती 36 क्रांती 37 क्रांती 38 क्रांती 39 क्रांती 40 क्रांती 41 क्रांती 42 क्रांती 43 क्रांती 44 क्रांती 45 क्रांती 46 क्रांती 47 क्रांती 48 क्रांती 49 क्रांती 50 क्रांती 51 क्रांती 52 क्रांती 53 क्रांती 54 क्रांती 55 क्रांती 56 क्रांती 57 क्रांती 58 क्रांती 59 क्रांती 60 क्रांती 61 क्रांती 62 क्रांती 63 क्रांती 64 क्रांती 65 क्रांती 66 क्रांती 67 क्रांती 68 क्रांती 69 क्रांती 70 क्रांती 71 क्रांती 72 क्रांती 73 क्रांती 74 क्रांती 75 क्रांती 76 क्रांती 77 क्रांती 78 क्रांती 79 क्रांती 80 क्रांती 81 क्रांती 82 क्रांती 83 क्रांती 84 क्रांती 85 क्रांती 86 क्रांती 87 क्रांती 88 क्रांती 89 क्रांती 90 क्रांती 91 क्रांती 92 क्रांती 93 क्रांती 94 क्रांती 95 क्रांती 96 क्रांती 97 क्रांती 98 क्रांती 99 क्रांती 100 क्रांती 101 क्रांती 102 क्रांती 103 क्रांती 104 क्रांती 105 क्रांती 106 क्रांती 107 क्रांती 108 क्रांती 109 क्रांती 110 क्रांती 111 क्रांती 112 क्रांती 113 क्रांती 114 क्रांती 115 क्रांती 116 क्रांती 117 क्रांती 118 क्रांती 119 क्रांती 120 क्रांती 121 क्रांती 122 क्रांती 123 क्रांती 124 क्रांती 125 क्रांती 126 क्रांती 127 क्रांती 128 क्रांती 129 क्रांती 130 क्रांती 131 क्रांती 132 क्रांती 133 क्रांती 134 क्रांती 135 क्रांती 136 क्रांती 137 क्रांती 138 क्रांती 139 क्रांती 140 क्रांती 141 क्रांती 142 क्रांती 143 क्रांती 144 क्रांती 145 क्रांती 146 क्रांती 147 क्रांती 148 क्रांती 149 क्रांती 150 क्रांती 151 क्रांती 152 क्रांती 153 क्रांती 154 क्रांती 155 क्रांती 156 क्रांती 157 क्रांती 158 क्रांती 159 क्रांती 160 क्रांती 161 क्रांती 162 क्रांती 163 क्रांती 164 क्रांती 165 क्रांती 166 क्रांती 167 क्रांती 168 क्रांती 169 क्रांती 170 क्रांती 171 क्रांती 172 क्रांती 173