Get it on Google Play
Download on the App Store

अध्याय सतरावा

अर्जुन उवाच

श्रद्धेने तुज भजती अज्ञाने शास्त्र विधिस सोडून ॥

ती भक्‍ति कोण कृष्णा सात्विक राजस तामस या मधुन ॥१॥

श्री भगवानुवाच

सात्विक राजस तामस श्रद्धा त्रिविधा मनास असतात ॥

स्वाभाविक जी त्यांची ऐके तू लक्षणे आदरे कांत ॥२॥

स्वभावास श्रद्धा स्वभाव भारत कसा तरी असतो ॥

श्रद्धा मय पुरुष असे श्रद्धा जैसी तसाच तो बनतो ॥३॥

देवा सात्विक भजती राजस ते यक्ष राक्षसा भजती ॥

प्रेत भूत गण पूजा तामसी इतर सर्व मनुज करिती ॥४॥

अहंकार दंभ काम आसक्‍ति बल या आश्रया घेती ॥

ऐसे पुरुष जगी या अशास्त्र असेच घोर तप तपती ॥५॥

शरीरस्थ इंद्रियाना अंतस्थ मजही त्रास ते देती ॥

ऐसे जन समजावे अविचारी आसुरीच की असती ॥६॥

आहार त्रिविध तैसे यज्ञ दान तपहि तीन जातीचे ॥

असती जगामधे या ऐके आता प्रकार जे त्यांचे ॥७॥

वृद्धी चित्त स्थैर्या प्रीती आरोग्य बल सुखा तैसे ॥

आयुष्याला देई जे स्निग्ध मनास तोष दाई असे ॥८॥अ

रसाळ स्थिर ऐशी अन्ने जी या जगामधे असती ॥

तीच नित्य आहारा सात्विक लोकास फार आवडती ॥८॥ब

आंबट खारट तिखटच अती उष्ण जळजळीत आहार ॥

सेवन रुक्ष जयांचे करिती देहास दाह जे फार ॥९॥अ

राजस वृत्तीचे जे त्यांना आहार हेच आवडती ॥

सेवन त्यांचे करिता दुःख शोक रोग हेच उद्‌भवती ॥९॥ब

प्रहर एक झालेले रसहीन शिळे तसेच उच्छिष्ट ॥

अन्न जे घाणेरडे तामस वृत्तीस अन्न ते इष्ट ॥१०॥

कर्तव्य कर्म समजुनि फल इच्छा रहित यज्ञ जे करिती ॥

ऐशाच्या त्या यज्ञा सात्विक ऐसेच नाव की देती ॥११॥

फलेच्छा मनी धरुनी भारत दंभार्थ यज्ञ जे यजिती ॥

ऐशांच्या यज्ञाला राजसी यज्ञ समज असे म्हणती ॥१२॥

शास्त्राज्ञा ज्यास नसे अन्न दान मंत्र दक्षिणा नाही ॥

तामसी नाव यज्ञाला श्रद्धा ज्या यजनात मुळी नाही ॥१३॥

देव ब्राह्मण गुरुजन विद्वत्पूजन शौच सरळही वृत्ती ॥

शरीर तप नाव तया ज्यात अहिंसा ब्रह्मचर्य असती ॥१४॥

उद्वेग कोणा न करी हितकारक प्रिय सत्य भाषण जे ॥

धर्मग्रंथ अध्ययन तप ते हे समज वाङमयाचे जें ॥१५॥

प्रसन्न मन मित भाषा शांति तसे संयमन मनाचे ॥

शुद्धि मनाची असणे लक्षणे ज्यात तेच तप मनाचे ॥१६॥

सोडून फलेच्छेला श्रद्धेने तप त्रिविध योगाने ॥

सात्त्विक तप नाव तया आचरिता या तपास पुरुषाने ॥१७॥

सत्कार मान पूजा यास्तव दंभे जयास आचरती ॥

क्षणिक निश्‍चये ते राजस तप हे तया तपा म्हणती ॥१८॥

मूढ ग्रहे स्वदेहा देती पीडा परार्थ नाशा या ॥

तपाचरण ऐसे जे शास्त्रात नाव तामसी तप या ॥१९॥

कर्तव्यास्तव करिती दाना उपकार भावना नाही ॥

स्थल योग्य काल पात्री संज्ञा दाना अशाच सात्विक ही ॥२०॥

उपकार फेड हेतू धरुन किंवा मनी फलेच्छेने ॥

ऐशा त्या दानाना ओळखती राजसीच नावाने ॥२१॥

सत्कार योग्य नसता अस्थानी अपात्रास जे दान ॥

अकाली दिले असता संज्ञा ऐशास तामसी म्हणून ॥२२॥

ॐ तत् सत् तीहीनी ब्रह्माच्या मूळ वर्णना केले ॥

त्यांच्या द्वारें ब्राह्मण यज्ञ वेद सर्व निर्मिले गेले ॥२३॥

ब्रह्मज्ञ पुरुष यास्तव आरंभ यज्ञदान तपादींचा ॥

विधियुक्‍त असा करिती प्रथम उच्चार या ॐ मंत्राचा ॥२४॥

मोक्षेच्छू तत् मंत्रे यज्ञ तपाच्या तशाच दानाच्या ॥

अनेक क्रिया करिती कासे न लागता फलेच्छेच्या ॥२५॥

सत्यत्वा साधुत्वासाठी सत्‌ शब्द योजना करिती ॥

सत्कर्मे ही पार्था सत् शब्दानें दर्शविली जाती ॥२६॥

यज्ञदान तपामधे तत्परता दर्शवितो शब्द सत् ॥

कर्मे तत्संबंधी दर्शविणे स्तव तोच योजितात ॥२७॥

हवन दान तप न कर्म अश्रद्धेने पार्थ जगी घडते ॥

असत्कर्म उपयोगी इहपर लोकीं मुळीं न ते होते ॥२८॥

सारांश

शा.वि.

शास्त्राज्ञा त्यजुनि मनी धरुनिया जे भावनेला सदा ॥

पूजेला करिती असा स्तव कथी कोण्या गुणाचा तदा ॥

यज्ञा दान तपादिकात असती अन्नात ही गुण ते ॥

ॐ मंत्रे सुरुवात कर्म कर तू मानी सदा शास्त्र ते ॥१॥

समश्लोकी भगवद्‌गीता

संकलित
Chapters
प्रस्तावना समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय पहिला समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय दुसरा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय तिसरा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय चवथा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय पांचवा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय सहावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय सातवा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय आठवा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय नववा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय दहावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय अकरावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय बारावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय तेरावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय चौदावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय पंधरावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय सोळावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय सतरावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय अठरावा कोण तू----? अध्याय पहिला अध्याय दुसरा अध्याय तिसरा अध्याय चवथा अध्याय पांचवा अध्याय सहावा अध्याय सातवा अध्याय आठवा अध्याय नववा अध्याय दहावा अध्याय अकरावा अध्याय बारावा अध्याय तेरावा अध्याय चौदावा अध्याय पंधरावा अध्याय सोळावा अध्याय सतरावा अध्याय अठरावा